Giht je jedna od vrsta bolesti koje su direktno povezane sa poremećajem metabolizma. Rezultati medicinskih istraživanja koja su bila usmerena ka polju prodiranja u srž uzroka nastanka ove bolesti, ali i u srž metoda njenog lečenja, pokazali su da se okidač za nastanak gihta, kao i ključ njegovog uspešnog lečenja, nalaze u načinu ishrane.
Drugim rečima, pogrešna ishrana višestruko povećava šanse za pojavu gihta, dok pravilna ishrana utiče na njegovu kontrolu, suzbijanje i uspešno lečenje.
Više o tome šta je giht, kroz koje, odnosno kakve simptome se manifestuje, zašto nastaje i kako se leči, imaćete prilike da saznate kroz sadržaj ovog teksta.
Šta je giht?
Giht ili kako se drugačije naziva uratna artropatija, kao što smo već u uvodnom delu teksta naveli, predstavlja bolest koja nastaje kao posledica poremećaja metabolizma. Ujedno, to je jedna od najstarijih vrsta bolesti koje su poznate čovečanstvu. Procenjuje se da su još pre više od 2000 godina, zabeleženi prvi slučajevi obolelih od gihta.
Zašto nastaje giht?
Giht nastaje kao posledica dugotrajnog i stalnog prekomernog konzumiranja hrane, odnosno kao posledica pogrešnog režima ishrane koja je sačinjena od visokokaloričnih namirnica i napitaka.
Usled takvog režima ishrane, u organizmu dolazi do nakupljanja i porasta koncentracije mokraćne kiseline. Zatim, ta visoka koncentracija mokraćne kiseline, dospeva u krv, a putem krvi se prenosi kroz organizam i u vidu kristala mokraćne kiseline, odnosno u vidu mononatrijum urata, taloži se na zglobovima i na drugim delovima organizma. Na mestima na kojima se natalože kristali mokraćne kiseline, nastaje giht.
Ono što je potrebno znati, a vezano je za formiranje mokraćne kiseline u organizmu čoveka i za način njenog uticaja na nastanak gihta, jeste da je u svakom trenutku normalan nivo ove kiseline u organizmu 57 miligrama po jednom decilitru mokraće. Koncentracija veća od navedene, direktno utiče na povećavanje rizika od nastanka gihta. Pritom, u toku jednog dana kroz organizam prosečnog čoveka, prođe oko 600 miligrama ove kiseline. Od toga, čak 450 miligrama biva izbačeno iz organizma putem mokrenja, a ostatak biva razgrađen u kontaktu sa bakterijama u crevima.
Da bi nivo mokraćne kiseline u organizmu, u svakom trenutku bio u granici normale, odnosno ispod nivoa koji može uticati na stvaranje gihta, potrebno je da način ishrane i mera unetih namirnica budu usklađene sa radom metabolizma. Konkretno, ukoliko želite da eliminišete rizik od nastanka gihta, potrebno je da u organizam dnevno ne unesete više od 1500 kalorija.
Takođe, pored ograničenog unosa kalorija, na sprečavanje nagomilavanja mokraćne kiseline u organizmu, a samim tim i na sprečavanje nastanka gihta, utiču i normalne funkcije organa koji su uključeni u proces razgrađivanja i proces izbacivanja mokraćne kiseline. Pri spominjanju takvih organa, na prvom mestu se misli na bubrege i na mokraćnu bešiku. Sa poremećajem funkcije bubrega i sa poremećajem funkcije mokraćne bešike, može doći i do poremećaja nivoa mokraćne kiseline u organizmu i do porasta rizika od nastanka gihta. Ipak, kada kažemo poremećaj funkcije bubrega ili poremećaj funkcije mokraćne bešike, ne mislimo na trenutan i kratkotrajan poremećaj koji može nastati kao posledica prehlade ili upale već na poremećaj koji ima hroničan, odnosno trajan karakter.
Neizostavna činjenica koja se takođe tiče formiranja mokraćne kiseline u organizmu i rizika od nastanka gihta, jeste i to da uzrok prekomernog stvaranja i taloženja mokraćne kiseline u organizmu, ponekad ne mora biti samo prekomeran unos hrane ili poremećaj funkcije bubrega ili mokraćne kiseline. Konkretno, do prekomernog stvaranja i taloženja mokraćne kiseline u organizmu, može doći čak i onda kada se savršeno zdravo i odmereno hranite, ali kada u vašem organizmu postoji zdravstveni problem kao što je hronična granulocitna leukemija, psorijaza, policitemija ili neki drugi zdravstveni problem usled kojeg dolazi do pojačanog stvaranja mokraćne kiseline iz nukleoproteina koji nastaju iz raspadnutih ćelija koje su zahvaćene bolešću.
Kroz koje simptome se manifestuje giht?
Ono po čemu su karakteristični simptomi kroz koje se manifestuje giht, jeste da oni nastaju naglo i to najčešće u toku noći.
Konkretno, osoba kod koje nastane giht, najčešće u toku noći oseti intezivan bol u zglobu i to najčešće u zglobu nožnog palca. U pojedinim slučajevima, bol se istovremeno može javiti i u regiji dva zgloba, koji se po pravilu ne moraju nalaziti u bliskim regijama tela, odnosno ne moraju biti blizu.
Nakon prve pojave bola, bol se nastavlja i narednog dana i u narednom periodu od 3 do 14 dana, a nakon toga se postepeno smiruje i izostaje, baš kao i drugi simptomi koji takođe karakterišu prisustvo gihta.
Karakteristično je da i bol i svi drugi simptomi kroz koje se giht manifestuje, kulminiraju u prvih 24 sata od trenutka nastanka.
Pod drugim ili ostalim simptomima koji karakterišu prisustvo gihta, podrazumevaju se sledeći simptomi:
– Prisustvo upale u regiji zgloba,
– Pojava crvenila i sjaja na koži u regiji zgloba,
– Osećaj zategnutosti kože u regiji zgloba,
– Porast telesne temperature,
– Drhtavica.
Karakteristično je i to da je kod čak 20 % obolelih od gihta, otkriveno paralelno prisustvo kamena u bubregu.
Lečenje gihta:
Lečenje gihta, preporučljivo je i čak je neophodno započeti što pre nakon otkrivanja bolesti, kako bi se što brže i što jednostavnije širenje simptoma suzbilo i kako bi se bolest održala pod kontrolom.
Lečenje se sastoji iz korekcije režima ishrane, iz pojačanog unosa vode u organizam, ali i iz sprovođenja terapije medikamentima.
Konkretno, unos kalorija u startu treba ograničiti na dnevnu dozu od 1500 kalorija. Pritom, iz upotrebe treba izbaciti masne namirnice, namirnice bogate ugljenim hidratima i alkohol. Posebno treba ograničiti unos svinjskog mesa i proizvoda od svinjskog mesa i unos proizvoda od testa.
Treba piti što veće količine vode, jer voda u ogromnoj meri stimuliše i olakšava rastvaranje i izbacivanje mokraćne kiseline.
Što se tiče terapije medikamentima, treba paralelno sprovoditi terapiju nestereoidnim antiinflamatornim reumaticima i to u najjačoj dozi i terapiju protiv hiperuratemije (nataloženih krstala mokraćne kiseline). Pritom, terapiju uvek treba sprovoditi po preporuci i uz nadzor lekara.
Šta statistika govori o učestalosti pojave gihta?
Prema statističkim podacima, giht se retko javlja u periodu pre puberteta, a najčešće se manifestuje nakon 40. godine života. Pritom, ovaj oblik bolesti, značajno je češći kod muškaraca nego kod žena. Konkretno, od ukupnog broja registrovanih pacijenata kod kojih je ustanovljeno prisustvo gihta, čak 85 do 90 % su muškarci.